Współczesne problemy inżynierii i ochrony środowiska

Zeszyt 59

SPIS TREŚCI
Adam Masłoń, Janusz A. Tomaszek
Kierunki zastosowania mineralnych materiałów pylistych w technologii osadu czynnego – studium literatury. str. 5
Słowa kluczowe: biologiczne oczyszczanie ścieków, osad czynny, substancje pyliste.
STRESZCZENIE
W pracy dokonano przeglądu literatury dotyczącej zastosowania mineralnych materiałów pylistych do wspomagania biologicznego oczyszczania ścieków. Analiza piśmiennictwa pozwoliła określić wstępnie mechanizm i końcowy efekt poprawy technologii osadu czynnego przy wprowadzeniu do układu substancji mineralnych w formie pylistej. W zależności od rodzaju i składu chemicznego substancje pyliste mogą stanowić obciążnik kłaczków osadu czynnego, sorbent substancji chemicznych oraz mikronośnik błony biologicznej. Wykazano, że najczęściej stosowanymi substancjami są: zeolity (w tym klinoptylolit), talk, chloryt, kaolin i bentonit.

Helena Chrzanowska, Jacek Piekarski, Mariusz Kozak
Badania wstępne nad zastosowaniem sond jonoselektywnych do sterowania procesem usuwania azotu ze ścieków w miejskiej Oczyszczalni Ścieków Jamno w Koszalinie. str. 25
Słowa kluczowe: automatyzacja oczyszczalni ścieków, sondy jonoselektywne, usuwanie azotu.
STRESZCZENIE
Odpowiednio dobrana i zainstalowana aparatura kontrolno-pomiarowa ułatwia prowadzenie procesów nitryfikacji oraz denitryfikacji w sposób prawidłowy i ekonomiczny. Urządzenia pomiarowe powinny być nieskomplikowane oraz tanie w eksploatacji. W artykule przedstawiono badania zrealizowane w skali technicznej w Oczyszczalni Ścieków Jamno w Koszalinie, polegające na określeniu przydatności zastosowania zespolonego miernika do automatycznego sterowania procesami usuwania azotu ze ścieków z wykorzystaniem sond jonoselektywnych do pomiaru stężenia jonów amonowych i azotanowych.

Jacek Piekarski
Analiza oporów w przepływie płynów przez warstwę porowatą – badania modelowe. str. 39
Słowa kluczowe: filtracja grawitacyjna, ściśliwość złoża, badania modelowe.
STRESZCZENIE
Pod wpływem działania różnych czynników, grubość warstwy porowatej w procesie filtracji grawitacyjnej zmniejsza się w niewielkim stopniu, co skutkuje zmniejszeniem porowatości, a tym samym wartości współczynników filtracji i przepuszczalności oraz wzrostem wartości oporu ogólnego złoża. Większość spotykanych w literaturze równań filtracji grawitacyjnej opisuje ten proces w częściowo wyidealizowanych warunkach, w których usunięto wpływ czynników zniekształcających proces. Dlatego nie zawsze można je stosować bez wprowadzenia odpowiednich poprawek. Zmianę wartości oporu właściwego złoża można wyrazić m.in. w zależności od zmiany współczynnika ściśliwości (kompresji) złoża jako czynnika zniekształcającego proces filtracji grawitacyjnej, co zostało przestawione w niniejszej publikacji.

Andrzej Kulig, Elżbieta Gałązka
Wpływ trzech rodzajów podłoża na emisję par niebezpiecznych dla środowiska (na przykładzie heksanu) z rozlewisk cieczy palnych i toksycznych. str. 51
Słowa kluczowe: rozlewiska substancji ropopochodnych, parowanie heksanu, zanieczyszczenie powietrza.
STRESZCZENIE
Celem badań było wykazanie zależności między rodzajem podłoża gruntowego, na którym znajduje się rozlewisko cieczy, a intensywnością odparowania heksanu. Po określeniu metodyki badań laboratoryjnych przedstawiono charakterystyki ubytku masy heksanu i zmian stężenia par nad cieczą w funkcji prędkości przepływu powietrza nad rozlewiskiem. Ubytek masy określano za pomocą precyzyjnej wagi elektronicznej (model Radwag WPS 1200/C/2), pracującej w systemie automatycznym. Wagę ustawiono w tunelu aerodynamicznym o zmiennej sile nadmuchu. Stężenie par heksanu nad cieczą oznaczano za pomocą wieloparametrowego przenośnego analizatora gazów GasmetTM DX-4000, zawierającego spektrometr FT-IR z transformatą Fouriera widma w podczerwieni. Zebrane przez analizator widmo rejestrowano w programie CALCMET firmy TEMET©. Jednocześnie podczas badań mierzono temperaturę otoczenia i cieczy. Stwierdzono znaczny wpływ prędkości przepływu powietrza nad rozlewiskiem cieczy oraz rodzaju podłoża gruntowego na szybkość parowania heksanu i w konsekwencji – stężenie par zanieczyszczenia w powietrzu.

Beata Górka-Kostrubiec, Elżbieta Król, Maria Teisseyre-Jeleńska
Podatność magnetyczna jako wskaźnik zanieczyszczeń komunikacyjnych w wybranych lokalizacjach w Warszawie. str. 67
Słowa kluczowe: zanieczyszczenia komunikacyjne, podatność magnetyczna, zanieczyszczenia gleby.
STRESZCZENIE
W ciągu ostatnich 20 lat nastąpił gwałtowny rozwój motoryzacji w Polsce. Szybkie tempo wzrostu transportu samochodowego w miastach przekłada się na duży wzrost zanieczyszczenia środowiska, głównie powietrza i gleby. W badaniach do oceny stopnia zanieczyszczenia gleby przy najbardziej ruchliwych trasach w Warszawie zastosowano metodę magnetometryczną. Opiera się ona na pomiarach parametrów magnetycznych zanieczyszczeń, w których skład wchodzą silnie magnetyczne tlenki żelaza skorelowane z występowaniem innych metali ciężkich. Czułym parametrem określającym zawartość cząstek magnetycznych w zanieczyszczeniach jest podatność magnetyczna. Próby gleby pobrano z trzech lokalizacji: przy Trasie Toruńskiej, przy ulicy Modlińskiej oraz przy Dolinie Służewieckiej. Z każdej lokalizacji próbki pobierano z powierzchni i z głębokości 5 cm, 12 cm oraz 20 cm z poboczy drogi oraz z całej szerokości pasów trawników rozdzielających dwa kierunki ruchu pojazdów. Stwierdzono korelację zaobserwowanych wartości podatności magnetycznej zanieczyszczonej gleby z natężeniem ruchu pojazdów. Wyznaczono rozkład wartości podatności magnetycznej zanieczyszczonej gleby w funkcji odległości od brzegu jezdni i w funkcji głębokości profili. Na tej podstawie wskazano na różnice w akumulacji zanieczyszczeń komunikacyjnych w glebie w zależności od topografii terenu, odległości od pobliskich skrzyżowań oraz w zależności od występowania ekranowania przez roślinność przy drogach.