Smog. Konsekwencje zdrowotne zanieczyszczeń powietrza
Praca zbiorowa pod red. Henryka Mazurka i Artura Badydy
Pierwsza polska publikacja, w której kompleksowo przedstawiono problematykę wpływu zanieczyszczeń powietrza na stan zdrowia człowieka. Zespół specjalistów zajmujących się zarówno aspektami jakości środowiska, medycyny, ekonomii i zarządzania charakteryzuje powiązanie pomiędzy jakością powietrza, a występowaniem chorób układu oddechowego, ośrodkowego układu nerwowego, układu krążenia, czy układu odpornościowego. Wskazuje również na skutki ekonomiczno-społeczne narażenia ludzi na zanieczyszczenia powietrza, próbując także wskazać rozwiązania, które w krótkiej perspektywie czasowej umożliwią ograniczenie ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza i minimalizację negatywnych skutków obecnej sytuacji, zaś w horyzoncie długoterminowym pozwolą wyeliminować przyczyny niskiej jakości powietrza w Polsce.
Założeniami publikacji było:
- Rzetelne przedstawienie stanu środowiska w zakresie zanieczyszczenia powietrza – na tle Europy / Świata, bez nieuzasadnionego straszenia i z wyraźnym zaznaczeniem, gdzie coś wiemy (tj. np. były prowadzone pomiary), a gdzie są to tylko estymacje. Dla przykładu w ostatnim czasie często pojawiają się porównania narażenia na zanieczyszczenia powietrza w odniesieniu do narażenia na dym tytoniowy. Aby był to wartościowy materiał i czytelnik był w stanie ocenić jego wiarygodność, konieczne jest podanie przyjętych założeń (wielkość ekspozycji, rodzaj zanieczyszczenia, czas narażenia w ciągu doby/roku, wielkość zakładanej wentylacji itp.);
- Zwiększenie świadomości rzeczywistej skali problemu jakości powietrza, który powoduje narażenie i związane z tym konsekwencje zdrowotne nie tylko podczas przebywania w środowisku zewnętrznym, ale także w pomieszczeniach zamkniętych, w szczególności naszych domach, które większość uważa za bezpieczną strefę odseparowaną od wpływu zewnętrznych zanieczyszczeń;
- Krytyczna analiza prognozowanych potencjalnych zagrożeń, np. uwzględniająca odniesienie do dawniejszych dramatycznych prognoz dotyczących katastrof ekologicznych (np. w Seveso vs realne następstwa);
- Rzetelne omówienie ryzyka zdrowotnego, z wyraźnym rozróżnieniem, gdzie są mocne dowody, a gdzie tylko podejrzenie niekorzystnych następstw. Zwrócenie uwagi na liczne czynniki zakłócające, które często utrudniają jednoznaczną interpretację obserwowanych zależności;
- Przedstawienie skali kosztów ekonomicznych związanych nie tylko z kosztami samego leczenia, ale także ograniczenia lub pozbawienia zdolności do pracy, odszkodowaniami, rentami, jak również ze społeczno-ekonomicznymi kosztami przedwczesnych zgonów;
- Zwrócenie uwagi na konieczność zmian w zakresie prawa oraz jego egzekwowania, bez których nie jest możliwe wprowadzenie działań skutecznie zmniejszających narażenie;
- Omówienie działań, jakie należy podejmować w celu zmniejszenia skali emisji zanieczyszczeń do powietrza, zwłaszcza tej części emisji, za którą sami jesteśmy w największym stopniu odpowiedzialni, która wynika z naszych codziennych przyzwyczajeń i aktywności (w szczególności dotyczy to rodzajów paliw, które są używane w domowych paleniskach, czy środków transportu, z których korzystamy);
- Zaprezentowanie wybranych możliwości ograniczenia naszego indywidualnego narażenia na oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza.