Współczesne problemy inżynierii i ochrony środowiska

Zeszyt 58

SPIS TREŚCI
Jeremi Naumczyk, Małgorzata Kucharska, Agata Krzysztoszek, Jan Bogacki
Oczyszczanie ścieków powstających podczas powierzchniowej obróbki aluminium str. 5
Słowa kluczowe: ścieki potrawienne, oczyszczanie ścieków przemysłowych, strącanie chemiczne.
STRESZCZENIE
W pracy przedstawiono wyniki badań nad oczyszczaniem ścieków powstających w wyniku odtłuszczania, wytrawiania i chromianowania wyrobów aluminiowych. Badano ścieki powstające bezpośrednio w ww. procesach, ścieki po płukaniu elementów aluminiowych i ścieki produkcyjne łączone. Głównymi zanieczyszczeniami ścieków, wymagającymi usunięcia, były: kwasy mineralne, fluorki, chrom(III i VI), cynk, nikiel i ołów. W wyniku badań ustalono, iż redukcja chromu(VI) za pomocą roztworu FeSO4, a następnie neutralizacja za pomocą mleka wapiennego do pH = 10,0, w obecności polielektrolitu Scanpol 55, zapewnia maksymalny stopień usunięcia ww. zanieczyszczeń i najmniejszą objętość wytrąconego osadu. Stężenie fluorków spadło maksymalnie do 21 mg/l, a stężenia wszystkich metali były < 0,1 mg/l. Stwierdzono, iż oczyszczanie oddzielnie ścieków powstających bezpośrednio w ww. procesach i ścieków z płukania daje lepsze wyniki niż oczyszczanie ścieków łączonych.

Katarzyna Kaczyńska-Sajko
Wpływ rodzaju zaszczepienia na skuteczność biodegradacji zanieczyszczeń ropopochodnych w procesie oczyszczania zawartości wylewiska odpadów z odwiertów wydobywczych ropy naftowej str. 17
Słowa kluczowe: biodegradacja, substancje ropopochodne, oczyszczanie gruntów z substancji ropopochodnych, biopreparaty.
STRESZCZENIE
Celem prowadzonych badań jest opracowanie metody oczyszczania środowiska gruntowo–wodnego z ciężkich frakcji ropy naftowej. Praca ma charakter aplikacyjny, ponieważ wyniki przeprowadzonych badań modelowych i laboratoryjnych mogą zostać wykorzystane w praktyce w skali technicznej przy likwidacji wylewisk odpadów po odwiertach wydobywczych ropy naftowej.
W pracy przedstawiono wyniki badań wpływu rodzaju zaszczepienia mikroorganizmami na efekt biodegradacji zanieczyszczeń ropopochodnych. Zastosowano mikroorganizmy autochtoniczne (wariant I) i biopreparat o znanym składzie mikrobiologicznym (wariant II). Suma węglowodorów w próbkach z wylewiska w Kopalni Ropy Naftowej w Lipinkach k. Gorlic podczas trzymiesięcznego doświadczenia z zastosowaniem biopreparatu zmniejszyła się o blisko 90% w stosunku do sumy węglowodorów oznaczonej w próbce surowej. Ze względu jednak na znaczną pozostałość zanieczyszczeń konieczne jest kontynuowanie procesu oczyszczania gruntu aż do osiągnięcia wartości zgodnych z wytycznymi Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. Dz. U. Nr 165 poz.1359 w sprawie standardów jakości gleby i standardów jakości ziemi.

Piotr Fabijańczyk, Jarosław Zawadzki
Poprawa metody pomiaru podatności magnetycznej miernikiem MS2D Bartigton w lasach iglastych, po usunięciu podpoziomu organicznego ściółki. str. 33
Słowa kluczowe: podatność magnetyczna, MS2D Bartington, podpoziom Ol.
STRESZCZENIE
Na wyniki pomiarów podatności magnetycznej wykonywanych za pomocą miernika MS2D Bartington może mieć wpływ wiele czynników środowiskowych, a w szczególności miąższość podpoziomu organicznego gleby Ol. Wcześniejsze badania wskazywały, że różny stopień rozwoju profilu glebowego oraz różna miąższość poszczególnych podpoziomów glebowych może mieć istotny wpływ na pomiar miernikiem MS2D.
Celem pracy było zbadanie różnic między wartościami podatności magnetycznej mierzonej miernikiem MS2D bez usuwania ściółki leśnej i po jej usunięciu. Dodatkowo sprawdzono, czy możliwe jest przeliczenie wyników pomiarów wykonanych bez przygotowaniu powierzchni gleby tak, aby w większym stopniu odzwierciedlały zanieczyszczenie gleby metalami ciężkimi. W tym celu wykonane zostały systematyczne pomiary magnetometryczne i chemiczne na obszarze leśnym położonym na terenie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.
Rezultaty wskazują, że podatność magnetyczna gleby mierzona bez zdjęcia ściółki leśnej jest słabiej skorelowana z zawartością metali ciężkich w glebie w porównaniu do pomiarów wykonanych po usunięciu ściółki. Jednakże nawet wyniki pomiarów wykonywanych bez zdejmowania ściółki mogą być, w niektórych sytuacjach, wykorzystane do oceny zanieczyszczenia gleby przez ich odpowiednie przeliczenie.

Zdzisław Chłopek, Magdalena Zimakowska
Ocena sposobów wyznaczania charakterystyk emisji zanieczyszczeń z pojazdów samochodowych w modelach INFRAS i COPERT str. 47
Słowa kluczowe: pojazdy samochodowe, zanieczyszczenia powietrza, środowisko, modelowanie.
STRESZCZENIE
W pracy porównano programy komputerowe COPERT i INFRAS. Porównano charakterystyki emisji zanieczyszczeń dla poszczególnych kategorii pojazdów – zależności emisji drogowej zanieczyszczeń od średniej prędkości ruchu, charakteryzującej model ruchu pojazdu. W pracy przedstawiono wyniki analizy wybranych charakterystyk emisji zanieczyszczeń z pojazdów samochodowych.

Radosław Barczak
Metody pobierania próbek do oznaczeń olfaktometrycznych ze źródeł dyfuzyjnych str. 61
Słowa kluczowe: olfaktometria, odory, osłona strumienia, komora przepływowa, uciążliwość zapachowa.
STRESZCZENIE
W Polsce i w większości krajów rozwiniętych i rozwijających się, rośnie liczba skarg na uciążliwość zapachową. Metodyka pobierania próbek do oznaczeń olfaktometrycznych jest ważna, ale nieznormalizowana dla wszystkich typów źródeł. Z doniesień literaturowych wynika, ze trwają badania nad doborem odpowiednich urządzeń dla poszczególnych źródeł odorantów. W artykule dokonano przeglądu publikacji dotyczących metod pobierania próbek powietrza do oznaczeń olfaktometrycznych ze źródeł powierzchniowych dyfuzyjnych. Stężenia zapachowe zanieczyszczeń w próbkach powietrza pobieranych z tego samego źródła z użyciem różnych osłon mogą różnić się od siebie znacząco. Typ osłony źródła ma wpływ na wartość emisji zapachowej z osłoniętego fragmentu powierzchni. Przedstawiane informacje świadczą, że każdy typ źródła wymaga opracowania indywidualnej metody pobierania próbek powietrza. Różne wartości wyników mogą mieć znaczenie w klasyfikacji uciążliwości zapachowej źródeł.

Izabela Kosińska, Zygmunt Kowalski
Ocena składowania odpadów komunalnych metodą analizy procesu w ujęciu rachunku
skumulowanego. str. 77
Słowa kluczowe: rachunek skumulowany, odpady komunalne, składowanie.
STRESZCZENIE
Składowanie odpadów jest nieuniknionym elementem każdego systemu gospodarki odpadami komunalnymi. Również technologie, takie jak spalania czy mechaniczno-biologicznego przekształcania (MBP) odpadów komunalnych, produkują pozostałości, które wymagają składowania. W niniejszej pracy przedstawiono wyniki badań potencjalnych zagrożeń dla środowiska składowania nieprzetworzonych odpadów komunalnych oraz stabilizatu z MBP. Wyniki analizy procesu w ujęciu rachunku skumulowanego, potwierdzają słuszność odzysku/spalania gazu składowiskowego na składowiskach nieprzetworzonych odpadów komunalnych oraz zwracają uwagę na niewielkie korzyści środowiskowe instalacji MBP wraz ze składowaniem stabilizatu z MBP.

Anna Rolewicz-Kalińska
Możliwości modelowania systemu gospodarki odpadami medycznymi str. 91
Słowa kluczowe: odpady medyczne, systemy unieszkodliwiania odpadów, analiza systemowa.
STRESZCZENIE
Odpady medyczne są trudną i niosącą liczne zagrożenia (zdrowotne i środowiskowe) grupą odpadów. Z tego względu wymagają specjalnych regulacji i rozwiązań, umożliwiających nie tylko racjonalne, ale przede wszystkim bezpieczne nimi gospodarowanie. System gospodarowania odpadami medycznymi został przedstawiony w artykule zgodnie z metodyką właściwą dla analizy systemowej. W niniejszym artykule omówione są wybrane metody, które są lub mogą być wykorzystywane w procesach wspomagania decyzji dotyczących funkcjonowania systemu gospodarki odpadami medycznymi. Należą do nich: analiza wielokryterialna (MCDA), analiza cyklu życia (LCA) oraz metoda sieci Bayesa (BN). Przedstawione zostały możliwości i ograniczenia zastosowania każdej z metod w odniesieniu do odpadów medycznych. Przedstawione metody nie muszą występować samodzielnie, mogą stanowić jedno z narzędzi analizy i uzupełniać się wzajemnie. W artykule zostały również przytoczone przykłady zastosowań modeli w odniesieniu do problemów związanych z gospodarką odpadami medycznymi (lub problemów pokrewnych). Wykazano celowość stosowania narzędzi opartych na modelach matematycznych do analizy relacji zachodzących w systemie gospodarowania odpadami medycznymi i oceny wywoływanych przez te zależności efektów środowiskowych, zdrowotnych i ekonomicznych.

Janusz R. Rak, Krzysztof Boryczko
Ranking ważności elementów w strukturze niezawodnościowej systemu str. 105
Słowa kluczowe: miara ważności, ranking elementów, niezawodność, pompownia wodociągowa.
STRESZCZENIE
Tematem artykułu jest problematyka określania rankingów ważności elementów w strukturze niezawodnościowej. Zaproponowano użycie miar ważności Fussella-Vesely’ego i Birnbauma, których zastosowanie umożliwia stworzenie rankingów elementów – od najbardziej do najmniej ważnych. Przedstawiono aplikację metody na przykładzie pompowni wodociągowej, dla której sporządzono schemat niezawodnościowy, wyznaczono prawdopodobieństwa stanów pracy, a następnie wyznaczono miary ważności Fussella-Vesely’ego i Birnbauma. Otrzymane wyniki pozwoliły na wskazanie elementów kluczowych dla niezawodnej pracy pompowni.